De lente kwam vroeg dit jaar. De zon kondigde eind februari, begin maart het grote ontwaken van de natuur aan. We weten niet hoe jij dit ervaart, maar voor ons is de terugkeer van licht bijzonder heilzaam. Je voelt de natuur herleven! Het sap dat opstijgt om de stam, takken, bladeren te voeden…
Op dinsdag 2 maart liep er een sms’je binnen van Sandrine Malice, directrice van SoSève: “We beginnen met de oogst .” We aarzelden geen minuut, we sprongen met de fiets in de hand op de trein Brussel-Charleroi en stapten daar over richting Charleroi-Couvin. Eenmaal op onze bestemming reden we door de valleien (eerlijk gezegd heuvelachtig!) van de provincie Namen om uiteindelijk in Oignies-en-Thiérache aan te komen. Sandrine verwelkomt ons op een oud treinstation omgetoverd tot gîte en neemt ons mee het bos in…
Ter plaatse zijn Raoul, hoofd van de koelwagen, Jacques, verantwoordelijke voor de oogst, en de anderen die al druk in de weer zijn. Er is zoveel te doen, er zijn zoveel liters te oogsten… We zijn ineens toeschouwer van een spectaculair schouwspel: honderden jerrycans, aan de voet van de bomen, verbonden met de stammen via buisjes waar het berkensap druppelsgewijs doorstroomt en voorzichtig opgevangen wordt.
Sap, een nieuw leven
Sandrines verhaal begint bij de grote droom van een man, haar papa. “Mijn vader was een natuurliefhebber. Hij had plannen om één van de eerste groene dorpen in Wallonië op te richten, hier in Oignies-en-Thiérache. Hij heeft, in samenwerking met het agronomische centrum van Gembloux, veel verschillende soorten fruitbomen geplant.”
En dan gebeurt er een drama, haar vader sterft aan een hartaanval op 58-jarige leeftijd. “Eén maand voor zijn overlijden had hij een perceel van een oud bos gekocht. De notaris stelde me voor om er naar te gaan kijken. Toen ik het perceel zag, besefte ik dat het deel uitmaakt van een verafgelegen enorm berkenbos.”
Sandrine, voedingsdeskundige van opleiding met een passie voor gezonde voeding, lifestyle en natuur, ziet dit als een teken.
“Ik ontmoette jaren geleden een vrouwelijke bioloog die me alles vertelde over berkensap : de voordelen , de oogst, het bewaren … Ik had veel geleerd over deze boeiende Scandinavische traditie, maar had er nooit aan gedacht om er bedrijf van op te starten. Maar nu dacht ik dat het tijd was om te stoppen met het invoeren van gepasteuriseerd berkensap uit Finland, Estland, Litouwen… en om 100% Belgisch sap te produceren.”
Ze lanceerde haar project in 2016. “Ik heb contact genomen met het FAVV en al het nodige gedaan voor een erkenning als biologisch bedrijf. In 2017 zijn we gestart met onze eerste oogst. In 2018 kregen we het Nature et Progrès label. Het gebied waarin we oogsten is een beschermd gebied van Natura 2000. In de omgeving van het bos worden geen pesticide of verontreinigende stoffen gebruikt. De bomen staan dus in een zuivere habitat. ” SoSève is ook een belangrijk initiatief vanuit sociaal-economisch oogpunt. De regio is bijzonder arm. Door samen te werken met lokale arbeiders, door aankopen te doen, met name wasknijpers (je zult later wel begrijpen waarom) in de kleine dorpswinkels, stimuleren Sandrine en haar team de plaatselijke economie.
Van de boom in de Bag in Box
Hoe verloopt de oogst? Jacques geeft ons een korte demonstratie. Hij boort een klein gaatje van twee centimeter onderaan in de stam van de berkenboom om zo dicht mogelijk bij de bron te komen van de verschillende voedingsstoffen die uit de grond worden geabsorbeerd (mangaan, kalium, silicium,…). Daar duwt hij een buisje in dat geschikt is voor voedingsmiddelen. Dat buisje mondt uit in een jerrycan waarin de kostbare vloeistof enkele weken lang drupt. Het sap wordt gedurende een paar weken elke dag geoogst en wordt onmiddellijk in een koelwagen aan de rand van het bos geladen om de koude keten niet te onderbreken.
“De berkenboom is een superintelligente boom. Hij geeft alleen het sap dat hij niet nodig heeft. Sommige bomen geven dertig liter per dag anderen geven twee liter. De oogst gebeurt boom per boom op een ouderwetse manier. Elke berk wordt gekozen op basis van zijn formaat en staat”, legt Sandrine uit.
De oogstdatum en de hoeveelheid sap variëren van jaar tot jaar. SoSève past zich aan de natuur aan. “ De omgeving observeren is inspirerend. In dit ver gelegen bos in niemandsland, voel je je echt verbonden met de aarde. De opkomende maan vanaf 7 maart, zorgt voor een piek “, vertrouwt de specialiste ons toe.
Wasknijpers (nu begrijp je waarom die grote voorraad !) dienen als code om onderscheid te maken tussen jerrycans die leeggemaakt zijn en jerrycans die nog leeggemaakt moeten worden. Op het einde van de oogst wordt het kleine gaatje in de stam dichtgemaakt met een houten pin behandeld met een natuurlijk product om littekens te voorkomen en de boom volledig te laten herstellen.
1001 weldadige eigenschappen
We hadden de kans om het pas geoogst sap te proeven: héérlijk ! Het sap is doorzichtig als water en heeft een licht zoete smaak.
Eenmaal geoogst, wordt het sap luchtdicht verpakt in een Bag in Box waardoor het product al zijn weldadige eigenschappen behoudt. Enkele weken na de oogst begint het natuurlijke proces van lacto-fermentatie, een vorm van gisting die vaak ontbreekt in onze hedendaagse voeding. Het sap evolueert op een natuurlijke manier en ontwikkelt melkzuurenzymen dankzij de natuurlijke suikers van het sap. Ongepasteuriseerd berkensap is een levende drank.
“Ik vond het heel erg belangrijk om een sap te produceren zonder pasteuriseren of zonder alcohol of bewaarmiddelen toe te voegen. Het is de suiker, een traditioneel conserveringsmiddel, die van nature in het sap zit die het lacto-fermentatieproces opstart. Zo kun je het sap echt lang bewaren”, legt Sandrine uit.
Berkensap is een echt gezondheidsconcentraat: het zit boordevol aminozuren, minerale zouten, sporenelementen, vitamines en plantaardig silicium. Het heeft vele eigenschappen die ons organisme positief beïnvloeden: het reinigt vitale organen zoals de lever en de nieren, het mineraliseert en hydrateert het lichaam, het versterkt en revitaliseert, verbetert de darmflora…
Drink het zoals jij het graag wil
“Als het uit de boom komt, is het sap heel geschikt om de gifstoffen, die zich in de winter hebben opgehoopt, te elimineren. Later zit het boordevol sporenelementen, mineralen, vitamines… en is het sap mineraliserend en revitaliserend. Het geeft veel energie. Je kan het beter niet drinken ’s avonds voor het slapengaan”, waarschuwt Sandrine.
Waarom het zo weinig bekend is bij ons, is een mysterie. Berkensap is inderdaad een eeuwenoude traditie in de Scandinavische landen. Van peuter tot grootouders, iedereen drinkt het. ” Daar drinken ze het elke dag, het hele jaar door. Ze bewaren het in vaten in de kelder en nemen er elke dag een beetje van.”
Dankzij SoSève raakt deze drank, met zijn vele weldoende eigenschappen, steeds beter ingeburgerd in België.
Hoe drink je het? Als kuur drink je 250 ml in twee of drie keer buiten de maaltijden, gedurende 21 dagen of je drinkt het het hele jaar door in kleine hoeveelheden . “We stellen het natuurlijke sap voor van maart tot juli, en een andere versie verrijkt met organische knopextracten die het immuunsysteem tijdens de herfst en winter verbetert,” voegt Sandrine toe.
Wij hebben enorm genoten van deze ervaring midden in dit prachtige bos. Na dit speciale, moeilijke jaar is er niets beter dan de natuur om ons te herbronnen, toch?
Sandrine, Raoul, Jacques en de anderen laden het materiaal in. Het is 17u en hun dagtaak zit erop. Het sap blijft druppelen maar het is tijd om het bos te verlaten. Wij nemen afscheid van die vrolijke bende en gaan via de vallei richting het station, met het vaste voornemen om een Bag in Box van berkensap te kopen bij Färm.
Lang leve de lente!
Färm aan het woord : berkensap is een seizoensproduct dat je dit voorjaar in onze koelkasten vindt. Deze kostbare vloeistof is relatief duur en daarom hebben we besloten om onze winstmarge te verkleinen zodat zoveel mogelijk mensen kunnen genieten van haar weldoende effecten!
